بررسی و اهمیت سنسور اکسیژن در خودرو
سنسور اکسیژن یک قطعه الکترونیکی کوچک است که در برخی از خودروها ابتدای لوله اگزوز و در برخی دیگر بر منیفولد دود قرار میگیرد. بسته به مدل خودرو، برخی یک سنسور و برخی دیگر چند سنسور اکسیژن دارند. این سنسور، اکسیژن سوخت را اندازه گیری میکند و اطلاعات آن را به ECU میفرستد. خرابی سنسور اکسیژن کاهش شتاب خودرو، افزایش مصرف سوخت و افزایش آلایندهها را به دنبال دارد. سنسور اکسیژن یکی از سنسورهای موتور خودرو است که که معیوب بودن آن سبب اختلال در کار موتور میشود.
خودروهایی با دو سنسور اکسیژن
مدلهایی از خودروها هستند که دو سنسور اکسیژن دارند. یکی از این سنسورها در ورودی مخزن کاتالیست اگزوز (وظیفه فیلتر دود حاصل از احتراق را به عهده دارد) و دیگری در قسمت خروجی آن نصب میشود. لازم به ذکر است که تولید آلایندگی این خودروها بسیار کمتر است.
انواع سنسور اکسیژن و ساختار آن
سنسورهای اکسیژن در دو نوع تولید میشوند:
۱. تک سیم که در خودروهای قدیمیتر به کار میرفته و فاقد گرمکن است.
۲. یک سوکت چهار سیم که دارای گرمکن است و دقت بالایی دارد. این نوع سنسور به دلیل دقت بالاتر در خودروهای جدید استفاده میشود. این مدلها خود در دو نوع پایه کوتاه و پایه بلند تولید میشوند که تفاوت آنها در نوع و ارتفاع سوکتشان است.
ساختار سنسورهای اکسیژن اما فرمی ثابت دارد که شامل اجزای زیر میشود:
- بدنه سرامیکی یا چینی
- الکترودهای پلاتینیومی
- غلاف با جنس دی اکسید زیرکونیوم
- المنت گرم شونده
وظیفه سنسور اکسیژن در خودرو
این سنسور دائما باید ترکیب سوخت را رصد کند. اگر میزان اکسیژن موجود در سوخت کم شود، احتراق به درستی صورت نمیگیرد که افزایش مصرف سوخت و آلایندگیها را با خود به همراه دارد. کامپیوتر خودرو باتوجه به شرایط آب و هوایی و دما، نسبت اکسیژن و سوخت را مشخص میکند که سنسور اکسیژن باید آن را تنظیم و پایش کند.
اکسیژن موجود در هوا و لوله اگزوز ولتاژی را در سنسور اکسیژن ایجاد میکند. این ولتاژ به کامپیوتر خودرو فرستاده میشود و در آن جا با دریافت این اختلاف اکسیژن، ترکیب سوخت و هوا تنظیم میشود.
گفتیم که سنسورها با بررسی شرایط محرکهای فیزیکی مشخصی که با آنها در ارتباط هستند، گزارش خرابی، نقص یا هرگونه مشکلی را صادر کرده و اعلام نیاز برای رفع آن مینمایند. حسگر اکسیژن که سنسور لامبدا نیز نامیده شده، در صنعت به عنوان یک قطعه الکترونیکی شناخته میشود و میزان اکسیژن موجود در سوخت یا گاز را اندازهگیری میکند.
سنسور اکسیژن که یکی از اصلیترین حسگرهای خودرو است، در ورودی مسیر اگزوز قرار دارد و وظیفه آن اندازهگیری میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی از خودرو یا در واقع موتور است. اکسیژن موجود در این گازها، در واقع میزان اکسیژن سوخته نشده در فرآیند احتراق را نشان میدهد. بنابراین، بالا بودن میزان اکسیژن به معنای احتراق ناقص و درصد نامناسب مخلوط سوخت و هوا است.
به این ترتیب که در صورت گزارش وجود بیش از حد اکسیژن در گازهای خروجی از موتور، غلظت مخلوط بالا و مصرف سوخت بیش از حد مطلوب است. سنسور اکسیژن گزارشهای خود را به صورت سیگنالهای قابل خوانش (تغییر ولتاز ۱ تا ۹ ولت) برای ECU ارسال کرده و در صورت وجود اکسیژن زیاد، ECU تنظیمات لازم را در سیستم سوخترسانی با تغییر زمان پاشش انژکتورها، پیاده میکند. به این ترتیب که در صورت غلیظ بودن سوخت، زمان پاشش را کوتاه کرده و در صورت رقیق بودن آن این زمان را افزایش میدهد. به این ترتیب میتوان وظایف سنسور اکسیژن را به شرح زیر بیان کرد:
– تاثیر در کاهش مصرف سوخت
– تاثیر در کاهش سطح آلایندگی خودرو
– تاثیر در بهبود احتراق و افزایش راندمان موتور
اهمیت این سنسور به حدی بالا است که در موتورهای جدید از ۲ سنسور اکسیژن استفاده میشود. اگر یک سنسور اکسیژن در خودرویی موجود باشد قبل از کاتالیست نصب میشود و اگر دو سنسور به کار رود قبل و بعد از کاتالیست قرار میگیرند. نوک این سنسور یا سنسورها که درون اگزوز است، میزان اکسیژن موجود در دود خروجی از اگزوز را اندازه میگیرد و گزارش آن را به ECU میدهد تا میزان سوخت تزریقی درون سیلندر را تنظیم کند. به این صورت که کم بودن میزان اکسیژن در اگزوز به معنی زیاد بودن میزان سوخت است و زیاد بودن آن به معنی کم بودن میزان سوخت.
لازم به ذکر است امروزه در خودروهایی با موتورهای V شکل ۶ یا ۸ سیلندر از ۴ سنسور اکسیژن در سیستمی با نام OBD II استفاده میشود. ۲ سنسور اکسیژن اضافی هریک روی یکی از بلوکهای سیلندر نصب میشوند و ECU با بررسی اطلاعات این دو جفت سنسور موجود در موتور و مبدل کاتالیزوری اگزوز، آنها را مقایسه کرده به اطلاعات دقیقتری دست مییابد. این سیستم جدید به کاهش بیشتر سطح آلایندگی خودرو و مصرف آن کمک میکند.
علائم خرابی سنسور اکسیژن
افزایش مصرف سوخت
اگر مصرف سوخت خودرو شما به صورت غیر عادی افزایش پیدا کرده یکی از دلایل آن میتواند خراب بودن سنسور اکسیژن باشد.
خارج شدن بوی نامطبوع از اگزوز
با کمک رنگ دود خارج شده از اگزوز میتوانید به برخی مشکلات خودرو پی ببرید. اگر تغییری در دود اگزوز به همراه بوی نامطبوع سوخت در اگزوز مشاهده کردید باید به خراب بودن سنسور اکسیژن شک کنید.
روشن شدن چراغ چک
چراغهای هشدار خودرو یکی از راههای ساده برای فهمیدن اشکالات موجود در بخشهای مختلف است. روشن شدن چراغ چک نیز میتواند به دلیل خرابی سنسور اکسیژن باشد.
ریپ زدن خودرو
خرابی سنسور اکسیژن، شتاب خودرو را کاهش میدهد. همچنین خودرو در سربالایی توان کافی را ندارد و ریپ میزند.
افزایش میزان آلایندگی
آلایندگیها نقش بسیار پر رنگی در آلودگی هوا دارند و میتوانند آسیب جبران ناپذیری به محیط زیست وارد کنند. میزان آلایندگی خودرو یکی از نکاتی است که در معاینه فنی به آن توجه میشود. خراب بودن سنسور اکسیژن تولید آلایندهها را افزایش میدهد به همین دلیل بسیار مهم است که نقش آن جدی تلقی شود.
هر کدام از این نشانهها میتوانند هشدار دهنده خرابی سنسور اکسیژن باشند اما تکیه به آن کافی نیست. یکی از راههایی که میتوان از خرابی سنسور اکسیژن مطلع شد، توجه به سرویسهای دورهای خودرو است. سرویس خودرو در فواصل مشخص هم برای خودرو و هم برای محیط زیست بسیار مهم است و میتواند از هزینههای زیاد جلوگیری کند.
زمان تعویض سنسور اکسیژن
در دفترچه راهنمای خودرو زمان دقیق تعویض سنسور اکسیژن نوشته شده است. به طور میانگین باید بعد از هر ۱۵۰ هزار کیلومتر این سنسور تعویض شود.
دلایل خراب شدن سنسور اکسیژن
کیفیت سوخت
این سنسور با سوخت ارتباط مستقیمی دارد و پایین بودن کیفیت سوخت مصرفی از عمر سنسور اکسیژن میکاهد.
ضربه
این سنسور ضربه گیر نیست و ضربه شدیدی مانند تصادف، سبب آسیب زدن به آن میشود.
شمعها
خرابی شمعهای خودرو به سنسور اکسیژن آسیب میزند چراکه شمعهای معیوب موجب احتراق ناقص و تولید دود میشوند. این دود عملکرد سنسور اکسیژن را مختل میکند.
درباره مجموعه فرانید:
ما اینجا در فرانید، با هدف آسان سازی مراحل خرید و دسترسی به لوازم یدکی خودرو شما و حذف هرچه بیشتر واسطه ها در تلاش هستیم تا بخش بزرگی از نیاز روزمره شما به قطعات یدکی خودرویتان را برآورده کنیم.
اولین هدف ما و همکارانمان در سامانه فروش عمده قطعات خودرو فرانید، فراهم کردن کالا های مورد نیاز تمامی اقشار جامعه، از جمله مصرف کنندگان عزیز و همکاران گرامی، با بهترین کیفیت و مناسب ترین قیمت در سراسر ایران می باشد.