5 نکته درباره قولنامه ماشین
معامله خودرو مانند هر فعالیت حقوقی دیگر نیاز به آگاهی دارد. از همان ابتدای کار که تصمیم به خرید یا فروش خودرو میگیرید تا زمانی که دستتان به برگ سند رسمی میخورد، باید با یک آگاهی و اطلاعات لازم حرکت کنید تا دچار مشکلات حقوقی یا حاشیههای بعد از معامله نشوید.
یکی از مواردی که در این میان باید به آن توجه داشت، مساله قولنامه خودروست. قولنامه ماشین یا همان چیزی که ما با عنوان مبایعهنامه میشناسیم، یک توافق رسمی میان دو طرف خریدار و فروشنده است. این سند از اساس برای این تنظیم میشود که بقیه مراحل میان خریدار و فروشنده سریعتر و آسانتر انجام شود. اصل قولنامه به خریدار و یک نسخه کپی از آن به فروشنده داده میشود.
اهمیت قولنامه
اما چرا این سند در نقل و انتقال ماشین مهم است؟ اهمیت این سند تنها برای انجام بقیه مراحل معامله است و اگر برخی نکات در آن رعایت شود، میتواند به انجام راحتتر و سریعتر معامله ختم شود. در ادامه به پنج نکته مهم درباره قولنامه ماشین اشاره میکنیم که باید حتما آن را در نظر داشته باشید.
1- لزوم توجه به زمان
اولین مساله زمان انجام معامله است. این نکته را به خاطر داشته باشید که بازه زمانی مشخصی را برای انجام معامله قید کنید و آن را به یاد داشته باشید. در برخی مواقع، یا زمان قید نمیشود یا توجهی به آن نمیکنند. همین مساله هم مشکلاتی را در معامله ایجاد میکند. حتی مراجعه به مراکز تعویض پلاک هم زمان مشخصی دارد و باید در زمان قید شده مراجعه کرد.
2- نحوه پرداخت پول و تاریخ آن
نکته دیگر مساله پرداخت پول یا همان ثمن معامله است. اگر به صورت چک معامله میکنید، باید جزئیات کامل مربوط به چک مثل تاریخ و تعداد آن را در قولنامه قید کنید. اگر هم پول معامله را به صورت واریز وجه واریز میکنید، باید کلیه موارد به صورت کامل ثبت شود تا بعدها مشکلی ایجاد نکند.
3- به بیمه نامه دقت کنید
این نکته را در نظر داشته باشید که قبل از نوشتن قولنامه حتما بیمهنامه را بررسی کنید چون از طریق تخفیف بیمه میتوانید متوجه تصادفی بودن خودرو شوید. علاوه بر این، تمام اطلاعات مربوط به طرفین معامله را از روی مدارک شناسایی معتبر و به صورت کامل در قولنامه درج کنید.
4- تمام توافقات را مکتوب کنید
تمام توافقاتی که حین مذاکره به آن رسیدهاید را در قرارداد قید کنید و چیزی را از قلم نیاندازید چون این قولنامه سند مکتوب اولیه و قابل استناد برای طرفین است و توافقات شفاهی چندان قابل استناد نیست.
5- در بنگاه های مطمئن معامله کنید
علاوه بر مواردی که پیش از این ذکر شد، این نکته را به خاطر داشته باشید که معامله خودرو باید در یک مکان امن و در بنگاهی صورت گیرد که از طرف اتحادیه مربوطه مجوز داشته باشد. این مساله باعث میشود تا احتمال سوءاستفاده طرفین کمتر شود و معامله به صورت شفاف و امن انجام شود.
در مجموع این مساله را در نظر داشته باشید که قولنامه سند رسمی خودرو نیست و بعد از انجام کارهای اولیه همچون تعویض پلاک، باید برای ثبت محضری مراجعه کنید. اما آگاهی از همین نکات به ظاهر ساده میتواند خاطره بهتری را از معامله خودرو برایتان ایجاد کند.
قولنامه از بخشهای مختلفی تشکیل شده است که هر یک از این بخشها را میتوان یک ماده نامید. اگر از فرمتهای آماده استفاده میکنید این مواد از پیش تهیه شده است و شما تنها نیاز به پر کردن بخشهای مربوط به خود دارید. اما اگر میخواهید قولنامه را به صورت دستی بنویسید نیز همچنان نیاز است تا مواد مورد نیاز در قولنامه شما وجود داشته باشد. مادههای یک قولنامه که در واقع اجزای آن را تشکیل میدهند شامل موارد زیر است:
ماده اول: مشخصات طرفین
در این بند مشخصات خریدار و فروشنده را که شامل نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه و محل صدور آن، تاریخ تولد، کد ملی، شغل، آدرس محل سکونت و شماره تلفن است، بنویسید. در صورتیکه با شخص حقوقی معاملهای را انجام میدهید مشخصات آن شامل نام شرکت، شماره ثبت، شناسه ملی، کد اقتصادی، نشانی، کد پستی، نام صاحبان امضای مجاز (کسانی که در شرکت باید یک قرارداد را امضا کنند تا قرارداد دارای اعتبار باشد) را ذکر کنید.
چنانچه شخصی به نمایندگی (وکالت) از یک شخص حقیقی یا حقوقی در حال معامله با شماست، حتما از اینکه شخص اختیار این معامله را داراست مطمئن شوید و این نمایندگی (وکالت) را ذکر کنید.
ماده دوم: موضوع و مشخصات مورد معامله
ماده سوم: مبلغ معامله
در این بند قیمت و شرایط پرداخت آن را به این صورت که: قیمت کل معامله، مبلغ …………………. ریال است که مبلغ …………………. ریال بهصورت …………………. تحویل فروشنده شد و باقی مبلغ بهصورت …………………. پس از انتقال قطعی سند خودرو تحویل داده خواهد شد، ذکر نمایید.
نکته: در قسمت مبلغ باید ذکر کنید که چه مقدار از مبلغ بهشکل نقدی و چه مقدار از آن با چک پرداخت میشود.
نکته: مشخصات چک، تعداد و تاریخ آن را باید در قولنامه خودرو بنویسید.
نکته: شماره حسابی را که به آن مبلغ نقد را واریز میکنید در قولنامه ذکر کنید.
نکته: مواعدی (تاریخهایی) را که در آن مبلغ را نقدی به طرف مقابل پرداخت میکنید در قولنامه ذکر کنید.
ماده چهارم: شرایط معامله
نکات مهم در نوشتن قولنامه ماشین
برخی از شروط مهم که باید در برگه قولنامه ماشین آورده شوند عبارتاند از:
۱. عدم حضور هر یک از طرفین در دفترخانه اسناد رسمی شماره (شماره دفترخانه) در زمان مقرر، عدم ارائه مستندات و مدارک لازم برای تنظیم سند از طرف فروشنده و عدم پرداخت ثمن معامله تا تاریخ (…. /…. /…..) توسط خریدار موجب فسخ معامله میشود.
در این بند علاوه بر پیشبینی حق فسخ زمانی که یکی از طرفهای معامله به تعهدات خودش عمل نمیکند، میتوان مبلغی را نیز به عنوان جریمه این عدم انجام تعهد (وجه التزام) تعیین نمود.
۲. در رابطه با حق فسخ در معاملات باید بدانیم که وجود یا عدم وجود حق فسخ کاملا وابسته به توافق طرفین است. این توافق میتواند به اشکال مختلفی صورت بگیرد:
-برای هیچکدام از خریدار و فروشنده حق فسخ نگذارید
-هر دو طرف معامله حق فسخ داشته باشند
-یکی از طرفین حق فسخ معامله را داشته باشد
-هر کدام از طرفین که قصد فسخ معامله را داشته باشد باید مبلغی را نیز به عنوان جریمه بپردازد.
نکته: در صورتیکه در مورد حق فسخ در مبایعه نامه صحبتی نشود به معنای این است که برای هیچکدام از طرفین حق فسخ وجود ندارد.نکته: معمولا در فرمتهای آماده مبایعه نامهها بند زیر به عنوان بند مربوط به حق فسخ ذکر میشود:
همه خیارات از جمله خیار غبن به هر عنوان ادعا و به هر میزان اسقاط شد. موارد تقلب و تدلیس از این موضوع مستثنی است.
نوشتن قولنامه ماشین
۳. مسئولیت هر نوع تخلف اعم از راهنمایی و رانندگی، کیفری و مدنی که با استفاده از مورد معامله به وقوع پیوسته باشد و نیز مسئولیت آسیبهای وارده و خرابیهای خودرو تا زمان تحویل به عهده فروشنده است.
۴. یکی از شرایط مهم درباره مورد معامله این است که باید خودِ خودرو، لوازم جانبی، همه اسناد و مدارک و بیمهنامه آن را بررسی کنید و این موارد را در قولنامه هم بنویسید. این مورد را بهصورت زیر بنویسید:
«مورد معامله با تمام لوازم موجود و اسناد و مدارک، با رؤیت کامل فنی و بدنه توسط خریدار و کارشناس مورد اعتماد او صورت گرفت و از کمیت و کیفیت آن آگاه است؛ بنابراین خریدار پس از امضای این قرارداد ادعایی نسبت به عدم سلامت فنی و بدنه خودرو ندارد.»
نکته: بدیهی است با امضای این بند خریدار عملاً حق فسخ معامله را به دلیل ایرادهایی که بعداً متوجه آنها میشود از دست میدهد؛ بنابراین اگر خریدار خودرو هستید، حتما و حتما قبل از امضای قولنامه ماشین، خودرو را به یک کارشناس خبره نشان دهید تا از سلامت آن مطمئن شوید. لوازم جانبی آن را چک کنید. بررسی بیمهنامه را هم فراموش نکنید.
۵. در انتهای قولنامه ماشین، امضای فروشنده، خریدار و شهود را درج کنید. قولنامه حتما باید در دو برگ نوشته شود. هنگام وارد کردن اطلاعات کاربن بگذارید تا هر چیزی که مینویسید عینا در برگه دوم کپی شود. به طور کلی در قرارداد ذکر کنید که چند نسخه از این قولنامه وجود دارد.
نکته: بهتر است متن قولنامه تایپی باشد، اما اگر دستی مینویسید حداقل خوانا بنویسید. اگر به هر دلیلی اشتباهی صورت گرفت، حتما درباره آن در انتها توضیح بدهید و فروشنده و شاهدان هم باید توضیح مربوط به تصحیح متن را امضا کنند.
نکته: هنگام امضا کردن کاربن را بردارید. امضای هر دو برگه باید عملا انجام شود و نباید امضا کاربنشده باشد.