سیستم ترمز ABS خودرو و چگونگی عملکرد آن
سیستم ترمز ضد قفل ABS
سیستم ترمز ABS دستگاهي الکترونيکی است که در هنگام ترمزگيری باکنترل فشار (قطع و وصل کردن فشار) هيدروليک در کسری از ثانيه ارتباط لنت با ديسک يا کاسه را برقرار و قطع می کنند و تکرار سريع و مداوم اين عمل باعث از ميان رفتن حالت بلوکه کردن يا قفل کردن ترمزها مي‌شود .
در حین ترمزگیری، اگر آهنگ کاهش سرعت چرخ ها بیشتر از آهنگ کاهش سرعت خودرو شود، چرخ ها قفل کرده و روی جاده می لغزند. لغزش یا سر خوردن چرخ ها روی سطح جاده باعث کاهش فرمان پذیری خودرو و برخورد با مانع احتمالی روبرو خواهد شد. احتمالا شاهد بوده اید که رانندگان ورزیده وقتی احساس می کنند که چرخ ها قفل شده، شروع به پمپ کردن سریع پدال ترمز می نمایند.
این همان کاری است که سیستم ترمز ABS(Anti-Lock Braking System) بطور اتوماتیک و حساب شده انجام می دهد. قفل شدن چرخ ها معمولا در جاده های یخی، برفی، لغزنده یا در سرپیچ ها اتفاق می افتد. سیستم ترمز باعث جلوگیری از سر خوردن خودرو و در نتیجه کنترل و فرمان پذیری بهتر و راحت تر آن می شود.
تاثیر ترمز ABS
خودروهایی که فاقد ترمز ای بی اس می باشند وقتی راننده پای خود را بطور ناگهانی روی پدال ترمز فشار دهد در صورتی که جاده لغزنده باشد چرخ های خودرو قفل شده و راننده کنترل خودرو را از دست خواهد داد ، همه کسانی که تجربه رانندگی با اتومبیل به خصوص در جاده های خیس و لغزنده را دارند به خوبی می دانند که در این شرایط چقدر کنترل خودرو مشکل است و تا چه اندازه خطر سر خوردن به خصوص هنگام ترمزهای ناگهانی وجود دارد که کمترین نتیجه آن پرتاب خودرو به بیرون جاده است.
تشریح عملکرد سیستم
اساسا” در سیستم ترمز ضد قفل یک واحد کنترل الکترونیک (ECU)، تعدادی سنسور سرعت و یک ماژول هیدرولیکی متشکل از چند سوپاپ ورودی و خروجی و یک پمپ برگرداننده فشار روغن ترمز وجود دارد. جزئیات عملکرد این سیستم در خودروهای مختلف متفاوت است، اما آنچه امروزه رایج است استفاده از یک سنسور سرعت در هر چرخ جهت گزارش سرعت چرخ مربوطه به واحد کنترل الکترونیک ترمز ضد قفل می باشد.
در ترمز هایی که منجر به لغزش چرخ نشود و تا زمانیکه سرعت چرخ ها یکسان باشد ABS در عملکرد سیستم ترمز دخالتی نمی کند. اما اگر سرعت یک چرخ کمتر از چرخ های دیگر شده و یا به سمت صفر میل کند واحد کنترل الکترونیک ترمز ضد قفل در مرحله اول با مسدود نمودن سوپاپ ورودی مدار روغن آن چرخ، از افزایش فشار روغن مدار مربوطه جلوگیری نموده و در صورت ادامه احتمال لغزش چرخ درمرحله دوم با باز نمودن سوپاپ خروجی مدار مذکور و عملکرد پمپ برگرداننده، فشار روغن را کاهش می دهد.
بدین ترتیب سیستم ترمز از قفل شدن چرخ ها جلوگیری کرده و با مساوی نگه داشتن سرعت دورانی چرخ ها باعث حفظ فرمان پذیری و تعادل خودرو می شود. بطور کلی واحد کنترل الکترونیک ترمز ضد قفل با سه استراتژی افزایش،حفظ و یا کاهش فشار روغن ترمز ارسالی به چرخ ها سعی در جلوگیری از قفل شدن چرخ ها به صورت مستقل دارد.
اگر به هر دلیل در عملکرد سیستم ترمز ABS اختلالی ایجاد شود، واحد کنترل الکترونیک ترمز ضد قفل ضمن ذخیره نمودن عیب مذکور و روشن کردن چراغ هشدار بروز عیب، عملکرد خود را کاملا” متوقف نموده و اجازه می دهد تا سیستم ترمز بصورت معمولی به فعالیت خود ادامه دهد.
ویژگی های سیستم ترمز ABS
از ويژگي‌های اصلی سيستم ترمز ABS اين است که دائما خود را به صورت الکترونيکي کنترل می کند . روی صفحه نمايش دهنده‌ها مقابل راننده يک لامپ هشدار دهنده وجود دارد که روی آن کلمه ANTI- LOCK و يا ABS نوشته شده است. هر گاه اشکالی در عملکرد سيستم ترمز ABS ايجاد شود اين لامپ روشن خواهد شد .
هنگام روشن شدن خودرو اين لامپ حدود سه ثانيه روشن خواهد شد که در اين زمان سيستم ترمز مشغول کنترل کردن خود است. در صورت خاموش شدن لامپ سيستم عملکرد صحيح خود را داشته و در غير اين صورت روشن ماندن لامپ هشدار دهنده چه قبل از حرکت و چه هنگام حرکت خودرو راننده را از بروز اشکال آگاه خواهد کرد .
به طور خلاصه مزایای سیستم ترمز ABS را می شود این گونه بیان کرد:
- کاهش خط ترمز و افزايش پايداری خودرو در جاده‌های لغزنده
- افزايش کنترل فرمان
- کاهش مقدار لرزش لاستيک و سيستم تعليق در ترمز
- پايداری خودرو در جاده‌های ناهمگن به هنگام ترمز شديد
نکات قابل توجه در استفاده از سیستم ترمز ABS
در صورت روشن شدن چراغ هشدار بروز عیب، ضمن حفظ خونسردی خود، از رانندگی در جاده های لغزنده خودداری کرده و در اسرع وقت به نمایندگی مجاز خودرو خود مراجعه فرمایید.
در مدل های مختلف خودروهای مجهز به سیستم ترمز ABS عکس العمل پدال ترمز متفاوت است. در بعضی از خودروها در لحظه ترمز لرزش خفیفی زیر پای راننده احساس می شود و یا در بعضی دیگر از خودروها پدال ترمز تا حدودی سفت می شود. ضمنا” صدای خفیفی نیز در حین فعالیت سیستم ترمز ABS شنیده می شود. مجموعه این واکنش ها کاملا” طبیعی است و نباید به عنوان ایراد تلقی و موجب برداشتن پا از روی پدال ترمز شود. در این دسته از خودروها فشار ثابت و یکنواخت را به پدال ترمز وارد کرده و از وارد آوردن فشار متناوب و غیر یکنواخت خودداری فرمایید.
از مزایای خودروهای مجهز به سیستم ABS کاهش حداقل 10 درصدی طول مسیر ترمزی (فاصله ای که خودرو از لحظه ترمز تا توقف کامل طی می کند) می باشد. لکن این موضوع بسته به وضعیت لغزندگی سطح جاده و همچنین ضریب اصطکاک بین چرخ ها و جاده متفاوت بوده و در برخی شرایط خاص ممکن است عملکرد سیستم ترمز ABS ضمن افزایش تعادل و فرمان پذیری خودرو باعث ازدیاد طول مسیر ترمزی گردد. لذا رعایت سرعت مطمئنه و حفظ فاصله ایمن از خودروی جلویی خصوصا” در جاده های لغزنده شدیدا مورد توصیه می باشد.
