آشنایی با کاسه نمد خودرو و عملکرد آن
آشنایی با کاسه نمد
در واقع کار کاسه نمد درزگیری و ممانعت از نشت ماده سیال مانند روغن به بیرون است. هر موتور و یا وسیله ای مکانیکی برای انتقال نیروی چرخشی خود نیازمند قطعه ای به نام شفت می باشد.
شفت همواره در حال حرکت دورانی است و برای راحتی این دوران و جلوگیری از خشکی حرکت به روغن کاری آن نیاز هست که این روغن به دلیل سیال بودن، تمایل به فرار و ریخته شدن دارد که برای جلوگیری از این نشت از کاسه نمد استفاده می شود.
اما چرا اسم این قطعه کاسه ای شکل را کاسه نمد نامیده اند؟! در گذشته برای خشک کردن روغن از پارچه و یا نمد برای خشک کردن روغن استفاده می شده که همین نام نمد به صورت پسوند بعد از کاسه قرار گرفته و ما این قطعه درزگیری روغن را کاسه نمد می نامیم.
کاسه نمد با ابعاد و کیفیت های متنوعی بسته به محل قرار گیری و استفاده طراحی و تولید می شوند. بسته به جنس و نوع آن می تواند قیمت کاسه نمد بسیار متغیر باشد.
بخش های زیادی از قطعات موتور درگیر نیروی چرخشی هستند و در واقع هر جا این نیروی چرخشی موتور دخیل باشد قطعا کاسه نمد هم آنجا پیدا می شود.
کاسه نمد معمولا در جوار و نزدیکی قطعاتی همچون بلبرینگ ها، پلوس، پیستون، کمک فنر، شیر فرمان و سوپاپ ها به راحتی پیدا می شوند و با توجه به نوع کارکرد این قطعات، و توضیحاتی که در بالا آمد، کارکرد این قطعه را نیز بهتر درک می کنیم.
شاید همه ما با محفظه تیوبی کمک فنر آشنا باشیم که روغن در داخل آن تحت فشار و با کاسه نمد مخصوصی نیز درزگیری شده است. معمولا همیشه برای مطمئن شدن از خرابی کمک فنر از زیر به آن نگاه می کنند و در صورت مشاهده روغن متوجه می شوند که به دلیل خرابی کاسه نمد و نشت روغن به بیرون، کمک فنر دیگر کارایی خود را از دست داده است و مثل قبل خودرو نرم نیست و کمک فنر بازی نمی کند.
اجزا، جنس و عملکرد کاسه نمد
کاسه نمد از فنر، نمد و واشر تشکیل شده است. در کنار هم کار کردن این عناصر موجب می شود که کاسه نمد وظیفه خود را به عنوان درزگیری و آب بندی قطعات دارای سیال به خوبی انجام دهد.
وجود فنر در این قطعه موجب حالت کشسانی و ارتجاعی کاسه نمد برای قرارگیری صحیح و محکم در جای خود تعبیه شده است. جنس فنر استفاده شده در کاسه نمد نیز بسته به مکانی که در آن استفاده می شود نیز می تواند متفاوت باشد.
برای مثال از فنر با جنس استیل در مواردی برای درزگیری آب بکار می برند چرا که استیل فلز مقاومی در برابر زنگ زدگی می باشد. واشر به دلیل آب بندی محکم تر و خود نمد نیز برای مقاومت در برابر گرما در این سیستم واحد تعبیه شده اند.
کاسه نمد در هر مکانی که قرار گیرد وظیفه ممانعت از ورود و خروج گرد و غبار و سیالات داخلی را دارد و به صورت کلی تر می توان به تمامی واشرهایی که در مسیر آب بندی کردن یک قطعه به کار می رود کاسه نمد گویند.
جنس خود کاسه نمد نیز بسته به جایی که در آن نصب می شود و حرارت تولید شده و سیال داخلی که قرار است مانع از نشت آن شود متفاوت می باشد.
معمولا کاسه نمدها بسته به شرایط یاد شده می توانند از جنس چرم، پلاستیک، سیلیکون و … ساخته شده باشند. قطعا تحمل گرما برای هر یک از این متریال ها می تواند متفاوت باشد.
کاسه نمدهایی که در معرض ضربه و تحرک بالایی هستند از جنس تفلون ساخته می شوند و دلیل آن نیز به خاطر مقاومت در برابر استهلاک، پوسیدگی و فرسودگی می باشد.
عوامل و علائم خرابی کاسه نمد
ممکن است شما که در حال خواندن این متون هستید، با وجود اینکه همیشه از بهترین کیفیت و جنس در انتخاب کاسه نمد استفاده می کنید اما باز از خرابی زود هنگام کاسه نمد خود شاکی باشید.
باید توجه داشته باشید که کاسه نمد و عمر مفید آنها علاوه بر کیفیت و جنسی که انتخاب می کنید به مواردی همچون نحوه قرارگیری و نصب آن و انتخاب صحیح کاسه نمد برای محلی که در آن قرار می گیرد ارتباط دارد.
باتوجه به نوع و محل قرارگیری قطعات در ارتباط با کاسه نمد و گرمای تولید شده، قطعا کاسه نمد انتخابی نیز می بایست متفاوت باشد.
دمایی که تولید می شود و نوع روغنی که در این قطعات به کار می رود بسته به نوع خودرو نیز می تواند بسیار متفاوت باشد که همین امر موجب شده است انواع کاسه نمد با مقاومت ها و تحمل حرارت های متفاوتی از هم طراحی و تولید شوند.
یکی از دلایل خرابی کاسه نمد که در بالا به آن اشاره شد، نحوه قرارگیری صحیح کاسه نمدها در جای خود می باشد. کاسه نمدها در طرف داخلی خود یک لبه دارند که این لبه ها به این منظور طراحی و ساخته شده اند که دائما روغن داخل شفت را بازگرداند و روی آن بریزد و این عمل موجب می شود که شفت نیز دائما چرب و روان باشد.
شیارهای داخلی کاسه نمد ممکن است به صورت چپ گرد و یا راست گرد طراحی شده باشند و کاسه نمد در هر دو نوع ذکر شده موجود می باشد. و عدم دقت به این جهت شیار می تواند موجب عبور راحت روغن از روی شفت باشد که با باز کردن قطعه شاهد ریختن روغن خواهید بود.
کاسه نمد نیز جزو قطعاتی می باشد که برای جلوگیری از خرابی و نشتی روغن نیاز به سرویس های دوره ای و بازدید دارد. این قطعه با نشتی روغن در اطراف کمک فنر، خرابی خود را اعلام می کند.
پس بررسی زود هنگام و تعمیر آن هزینه های بسیار کمتری نسبت به مواقعی که کاسه نمد خراب شده باشد در پی دارد.
از عواملی که در خرابی کاسه نمد دخیل هستند می توان به نبود روغن کافی در داخل کاسه نمد اشاره کرد. ساییدگی و پوسیدگی قطعاتی که کاسه نمد در آن به کار برده می شود نیز یکی از دلائل نشت و خرابی کاسه نمد می باشد. همچنین می توان به خراب شدن چرخ دنده ها و واشرهای لاستیکی نیز اشاره کرد.
عوارض خرابی کاسه نمد
در صورت خراب شدن کاسه نمد ممکن است عوارض زیادی برای قطعات همجوار به وجود بیاید که در ادامه به چند مورد از عوارض جانبی خرابی کاسه نمد می پردازیم.
در صورت خرابی کاسه نمد و نشت روغن داخل آن در موتور خودرو ممکن است که سوپاپ های هوا گیر کنند و این گیر کردن سوپاپ هوا منجر به گرم شدن داخل محفظه می گردد و همین گرم شدن روغن ممکن است فشار بالایی به داخل جداره های اطراف وارد کند که این فشار روغن می تواند به راحتی کارایی کاسه نمد را مختل و از کاسه نمد به بیرون نشت پیدا کند و کمبود روغن می تواند خسارت های دیگری را نیز به بار آورد.
از عوارض دیگر خرابی کاسه نمدها می توان به پر سر و صدا کار کردن دیفرانسیل اشاره کرد. چرا که کاسه نمد معیوب باعث نشت روغن و کم بودن روغن بر روی دیفرانسیل و یا قطعات مربوطه می شود و کم بود روغن در دیفرانسیل نیز با سر و صدا کار کردن خود را بروز می دهد و دلیل آن خشک بودن دیفرانسیل و چرخ دنده ها می باشد که همین سر و صدا در صورت تعمیر نشدن و درست نکردن کاسه نمد می تواند به مرور زمان به خود دیفرانسیل نیز آسیب وارد کند.
در بعضی موارد راننده ها به دلایلی غیر موجه بعد از خرابی کاسه نمد و نشت روغن، هر چند یکبار اقدام به روغن ریزی دوباره می کنند تا کاهش روغن را جبران کرده باشند.
این کار در واقع فقط ماست مالی کردن و صرف هزینه برای جبران روغن می باشد و از آنجا که چند روز روغن کافی در داخل محفظه وجود دارد و چندین روز هم با روغن کم و یا بدون روغن کار می کند، ممکن است آسیب هایی به قطعات وارد شود.
توصیه می شود که به محض مشاهده روغن ریزی و زودتر از زمانی که گرد و خاک روی روغن جمع شده باشد، نسبت به تعمیر و یا تعویض کاسه نمد معیوب اقدام شود.
طول دادن عمل تعمیر و تعویض هم موجب صرف هزینه الکی برای پر کردن مجدد روغن ریخته می شود و هم موجب آسیب رسانی به قطعات دیگر نیز می شود.
همیشه تاکید بر این بوده و هست که در صورت مشاهده قطعه معیوب بلافاصله قطعه خراب شده را تعویض و یا تعمیر کنند چرا که یک قطعه معیوب خصوصا در قسمت های مکانیکی و چرخشی خودرو می تواند به سرعت به سایر قطعات دیگر نیز آسیب وارد کند. موقع نصب آن نیز به درست قرار دادن در جای خود دقت شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تعمیر و نگهداری خودرو می توانید به مقاله های آشنایی با واشر سرسیلندر خودرو و روغن موتور و انواع آن مراجعه نمایید.
