سنسور دور موتور ساژم یا سنسور موقعیت میل لنگ (Crankshaft position sensor) که Engine Speed Sensor یا ESS نیز نامیده می شود یک قطعه الکتریکی نسبتاً مدرن در موتورهای درون سوز است که داده های موقعیت مکانی پیستون و سرعت دورانی میل لنگ را بدست می آورد.
این داده ها به قسمتی به نام واحد فرمان موتور منتقل شده و موتور از آنها برای مدیریت زمان در سامانه جرقه زنی و دیگر فرایندها استفاده می کند. در نسل قبلی خودرو ها قبل از اینکه حسگر موقعیت الکتریکی مورد استفاده قرار گیرد، دلکو وظیفه تنظیم زمان جرقه زنی را در موتور بر عهده داشت.
این سنسور ممکن است در جلوی موتور و نزدیکی پولی میل لنگ یا در قسمت عقب موتور روی پوسته کلاچ و در نزدیکی فلایویل قرار گرفته باشد که وضعیت میل لنگ را نسبت به نقطه مرگ بالا تعیین و علائم را به ECU ارسال می کند. ECU برای پاشش صحیح و جرقه صحیح از این علائم استفاده می کند.
عملکرد سنسور دور موتور ساژم
سنسور دور موتور ساژم قطعه ایست الکتریکی مغناطیسی که در مقابل چرخ دندانه داری که روی فلایویل قرار دارد، نصب شده است. اجزای تشکیل دهنده این سنسور، آهن ربا، سیم پیچ مسی و یک هسته از جنس آهن می باشد.
هنگام چرخش چرخ دنده، میدان مغناطیسی ایجاد شده در سنسور، یک موج سینوسی ایجاد و به سمت ECU ارسال می کند. سپس ECU با محاسبه میزان دامنه و فرکانس دریافت شده، میزان دور موتور خودرو را بدست می آورد.
این داده های ارسال شده علاوه بر تنظیم دور موتور باعث می شود تا ECU، زمان دقیق جرقه زنی در موتور (استارت) را نیز بدست آورده و از این طریق زمان دقیق پاشش سوخت را به انژکتورها اعلام نماید.
در نسل های پیشین خودروها، وظیفه بدست آوردن زمان دقیق جرقه زنی بر عهده دلکو بود که باعث ایجاد مشکلاتی می گردید. به طور کلی محاسبه دور موتور، تنظیم دور موتور آرام و ارسال اطلاعات زمان جرقه زنی، از وظایف اصلی سنسور دور موتور ساژم می باشد. در ذیل نیز وظایف این قطعه حیاتی در موتور خودرو شرح داده شده است.
وظایف سنسور دور موتور ساژم
1- اعلام حرکت فلایویل به ECU که می تواند منتج از انجام استارت و یا هل دادن خودرو در دنده باشد.
- تذکر مهم بنا به ویژگی بالا خودرو های انژکتوری را با هل دادن نیز می توان روشن نمود که البته ما آن را در پژو توصیه نمی کنیم. زیرا در خودرو پژو که تسمه لاستیکی دندانه دار استفاده شده، ضربه محکم رها کردن ناگهانی پدال کلاچ می تواند با توجه به اینرسی میل سوپاپ باعث در رفتن یک یا دو دندانه تسمه از روی دندانه های پولی شود و در این حالت خودرو بدون اینکه ایرادی را توسط دستگاه های عیب یاب اعلام کند دیگر قابل تنظیم نخواهد بود.
2- اعلام نقطه مرگ بالا به ECU جهت تحریک آن به صدور دستور های پاشش انژکتور و ایجاد جرقه.
3- اعلام دور موتور به دورسنج از طریق ECU.
4- ارائه آوانس استاتیکی به ECU.
بصورت خلاصه محاسبه زمان جرقه، محاسبه و تنظیم دور آرام، تشخیص حالت موتور از وظایف و کاربردهای اصلی سنسور دور موتور یا سنسور موقعیت میل لنگ است.
خرابی سنسور دور موتور ساژم
در صورت خرابی (سوختن) سنسور، در اکثر خودروها موتور خاموش شده و روشن نمی‌شود. البته در بعضی از مدل‌ها مانند سنسور دور موتور زیمنس با خرابی سنسور، خودرو به کمک سنسور موقعیت میل سوپاپ روشن شده ولی دور موتور از 3000rpm بالاتر نمی‌رود.
نمایش ارقام نامربوط در روی دور سنج. به عنوان مثال با روشن شدن خودرو در حالیکه عادی است عدد ۳۵۰۰ دور در دقیقه را نشان می دهد و با فشردن پدال گاز بجای افزایش، دور کاهش می یابد.
در خیلی از مواقع هنگام عیب‌یابی دیده شده است که علت روشن نشدن خودرو از طریق سنسور دور موتور به علت سوختن این سنسور نبوده بلکه به دلیل کثیفی یا جرم گرفتن جلو سنسور و یا جمع شدن براده در قسمت جلوی سنسور (به علت شستشو نشدن فلایویل پس از تراش دنده‌ها) و یا مناسب نبودن فاصله بین سر سنسور و دنده‌های فلایویل. و یا به‌علت اندازه نبودن پیچ نگه‌دارنده سنسور روی پوسته کلاچ و یا درست تراش نخوردن پوسته کلاچ می‌باشد.
فاصله بین سر سنسور و دنده‌های روی فلایویل بین ۰/۵ الی ۱/۵ میلی‌متر می‌باشد.
علائم خرابی سنسور دور موتور ساژم
- خودرو استارت می‌خورد ولی روشن نمی شود
- نمایش ناصحیح دور موتور خودرو در زمان روشن بودن ماشین
- قطع شدن پمپ بنزین زمانی که خودرو استارت می‌خورد
- قبل از بالا رفتن دور موتور حالت کات آف ایجاد می‌شود
- دور سنج به درستی کار نمی‌کند و ثابت ماندن یا حرکت نکردن دور سنج از یک دور موتور مشخص
در صورت خراب بودن سنسور دور موتور، خودرو روشن نمی‌شود و پس از روشن شدن به سرعت خاموش می‌شود. البته گاهی اوقات ممکن است سنسور ESS خراب نباشد و به دلیل قرار گرفتن در بالای فلایویل با براده آهن و روغن کثیف شده باشد که پس از تمیز کردن مشکل حل می‌شود.
اگر سنسور دور موتور ساژم خودرو کثیف باشد نمی‌تواند سیگنال‌های درستی به کامپیوتر ارسال کند برای تمیز کردن این قطعه باید آن را از موتور خارج کرده سپس نوک آن را تمیز و روغن کاری کنید در صورت برطرف شدن مشکل، خودرو روشن می‌شود اما اگر همچنان کد خطا در حافظه کامپیوتر خودرو باشد باید آن را با دیاگ زدن حذف کرد.
در صورتی که بعد از تمیز کردن سنسور مشکل حل نشود باید نسبت به تعویض سنسور دور موتور اقدام کنید.
درباره مجموعه فرانید:
ما اینجا در فرانید، با هدف آسان سازی مراحل خرید و دسترسی به لوازم یدکی خودرو شما و حذف هرچه بیشتر واسطه ها در تلاش هستیم تا بخش بزرگی از نیاز روزمره شما به قطعات یدکی خودرویتان را برآورده کنیم.
اولین هدف ما و همکارانمان در سامانه فروش عمده قطعات خودرو فرانید، فراهم کردن کالا های مورد نیاز تمامی اقشار جامعه، از جمله مصرف کنندگان عزیز و همکاران گرامی، با بهترین کیفیت و مناسب ترین قیمت در سراسر ایران می باشد.
